Egzamin czeladniczy
Do egzaminu czeladniczego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:
- Ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika jako młodociany pracownik oraz dokształcanie teoretyczne młodocianych pracowników w szkole lub w formach pozaszkolnych;
- Posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej, dotyczące umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin;
- Jest uczestnikiem praktycznej nauki zawodu dorosłych, o której mowa w art. 53c ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
- Posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej i co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin;
- Posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, prowadzącej kształcenie zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin;
- Posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej półroczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin;
- Posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie.
Egzamin mistrzowski
Do egzaminu mistrzowskiego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:
- Posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje egzamin, a także:
- a) co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego, albo
- b) co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, łącznie przed i po uzyskaniu tytułu zawodowego;
- Posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej;
- Posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego;
- Posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu mistrza;
- Posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie i kształcących w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej dwuletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego;
- Posiada dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego.
Egzamin sprawdzający
- Do egzaminu sprawdzającego dopuszcza się osobę, która ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej z zakresu umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, którego dotyczy egzamin, oraz posiada zaświadczenie potwierdzające ukończenie tej formy kształcenia.
Niezbędne dane i dokumenty
Osoba ubiegająca się o dopuszczenie do egzaminu składa wniosek zawierający następujące dane:
- Imię (imiona) i nazwisko;
- Datę i miejsce urodzenia;
- Numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
- Adres zamieszkania;
- Informację o spełnianiu warunków, (opisanych wyżej, dot. egz. czeladniczego, mistrzowskiego lub sprawdzającego).
Do wniosku należy dołączyć:
- Kopie dokumentów potwierdzających spełnienie warunków, o których mowa wyżej, w tym zaświadczenia dotyczące wykonywania zawodu lub świadectwa pracy, kandydat przedstawia oryginały tych dokumentów w celu potwierdzenia zgodności kopii z oryginałem przez izbę rzemieślniczą lub – z upoważnienia izby rzemieślniczej – przez cech, a w przypadku gdy nie jest możliwe przedstawienie dokumentów potwierdzających okres wykonywania zawodu – oświadczenie osoby ubiegającej się o dopuszczenie do egzaminu potwierdzające wymagany okres wykonywania zawodu;
- Jedną fotografię o wymiarach 37 x 52 mm, jeżeli osoba ta ubiega się o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego lub egzaminu mistrzowskiego;
- Potwierdzenie wniesienia opłaty za egzamin, o której mowa w art. 3 ust. 3g pkt 4 ustawy o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. Dz. U. z 2015 r. poz. 1182, 1782.
- Wniosek składa się w izbie rzemieślniczej, z tym że osoba, która ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika jako młodociany pracownik, składa wniosek w izbie rzemieślniczej, w której zrzeszony jest rzemieślnik, u którego ukończyła naukę zawodu, lub cech sprawujący z upoważnienia izby rzemieślniczej nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego, o którym mowa w art. 3 ust. 6 ustawy o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r.
- Osoba, która ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika jako młodociany pracownik, składa wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego na dwa miesiące przed terminem zakończenia nauki zawodu u rzemieślnika, a w przypadku gdy dokształcanie teoretyczne realizowała w szkole – po zakończeniu zajęć edukacyjnych.
- Osoba, która jest uczestnikiem praktycznej nauki zawodu dorosłych, składa wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego na dwa miesiące przed terminem zakończenia praktycznej nauki zawodu dorosłych.
Zarząd ZRP ustalił wykaz zawodów, w których izby rzemieślnicze powołują komisje egzaminacyjne. W ten sposób powstała lista zawodów rzemieślniczych, w których izby rzemieślnicze mogą przeprowadzać egzaminy i wydawać dyplomy mistrzowskie i świadectwa czeladnicze. Ustawodawca zobowiązał Związek Rzemiosła Polskiego do ustalania standardów wymagań egzaminacyjnych, będących podstawą przeprowadzania egzaminów czeladniczych i mistrzowskich, z uwzględnieniem standardów obowiązujących w tzw. zawodach szkolnych.
| ZAWÓD | STANDARD | STANDARD |
| 1.BACA | czeladnik | mistrz |
| 2.BETONIARZ | czeladnik | mistrz |
| 3. BETONIARZ ZBROJARZ | czeladnik | mistrz |
| 4. BIOENERGOTERAPEUTA | czeladnik | mistrz |
| 5. BLACHARZ | czeladnik | mistrz |
| 6. BLACHARZ IZOLACJI PRZEMYSLOWYCH | czeladnik | mistrz |
| 7. BLACHARZ SAMOCHODOWY | czeladnik | mistrz |
| 8. BRUKARZ | czeladnik | mistrz |
| 9. BURSZTYNIARZ | czeladnik | mistrz |
| 10. CERAMIK WYROBÓW UŻYTKOWYCH I OZDOBNYCH | czeladnik | mistrz |
| 11. CUKIERNIK | czeladnik | mistrz |
| 12. CHOLEWKARZ | czeladnik | mistrz |
| 13. CIEŚLA | czeladnik | mistrz |
| 14. DEKARZ | czeladnik | mistrz |
| 15. DRUKARZ | czeladnik | mistrz |
| 16. ELEKTRYK | czeladnik | mistrz |
| 17. ELEKTROMECHANIK | czeladnik | mistrz |
| 18. ELEKTROMECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH | czeladnik | mistrz |
| 19. ELEKTROMECHANIK SPRZĘTU GOSPODARSTWA DOMOWEGO | czeladnik | mistrz |
| 20. FAJKARZ | czeladnik | mistrz |
| 21. FLORYSTA | czeladnik | mistrz |
| 22. FOTOGRAF | czeladnik | mistrz |
| 23. FRYZJER | czeladnik | mistrz |
| 24. FRYZJER ZWIERZĄT GROOMER | czeladnik | mistrz |
| 25. GARBARZ SKÓR | czeladnik | mistrz |
| 26. GLAZURNIK | czeladnik | mistrz |
| 27. GRAWER | czeladnik | mistrz |
| 28. HAFCIARKA | czeladnik | mistrz |
| 29. INTROLIGATOR | czeladnik | mistrz |
| 30. JUHAS | czeladnik | mistrz |
| 31. KALETNIK | czeladnik | mistrz |
| 32. KAMIENIARZ | czeladnik | mistrz |
| 33. KELNER | czeladnik | mistrz |
| 34. KOMINIARZ | czeladnik | mistrz |
| 35. KORONKARKA | czeladnik | mistrz |
| 36. KOSMETYCZKA | czeladnik | mistrz |
| 37. KOSZYKARZ PLECIONKARZ | czeladnik | mistrz |
| 38. KOWAL | czeladnik | mistrz |
| 39. KOWAL WYROBÓW ZDOBNICZYCH | czeladnik | mistrz |
| 40. KOŻUSZNIK | czeladnik | mistrz |
| 41. KRAWIEC | czeladnik | mistrz |
| 42. KUCHARZ | czeladnik | mistrz |
| 43. KUŚNIERZ | czeladnik | mistrz |
| 44. LAKIERNIK SAMOCHODOWY | czeladnik | mistrz |
| 45. MALARZ TAPECIARZ | czeladnik | mistrz |
| 46. MECHANIK MOTOCYKLOWY | czeladnik | mistrz |
| 47. MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH | czeladnik | mistrz |
| 48. MECHANIK PRECYZYJNY | czeladnik | mistrz |
| 49. MECHANIK-MONTER MASZYN I URZĄDZEŃ | czeladnik | mistrz |
| 50. MECHANIK-OPERATOR POJAZDÓW I MASZYN ROLNICZYCH | czeladnik | mistrz |
| 51. METALOPLASTYK | czeladnik | mistrz |
| 52. MODELARZ ODLEWNICZY | czeladnik | mistrz |
| 53. MONTER ELEKTRONIK | czeladnik | mistrz |
| 54. MONTER FORTEPIANÓW I PIANIN | czeladnik | mistrz |
| 55. MONTER INSTALACJI GAZOWYCH | czeladnik | mistrz |
| 56. MONTER INSTALACJI GAZÓW MEDYCZNYCH | czeladnik | mistrz |
| 57. MONTER INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH | czeladnik | mistrz |
| 59. MONTER IZOLACJI PRZEMYSLOWYCH | czeladnik | mistrz |
| 60. MONTER KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH | czeladnik | mistrz |
| 61. MONTER SIECI CIEPLNYCH | czeladnik | mistrz |
| 62. MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH | czeladnik | mistrz |
| 63. MONTER SIECI WODNYCH I KANALIZACYJNYCH | czeladnik | mistrz |
| 64. MONTER SIECI GAZOWYCH | czeladnik | mistrz |
| 65. MONTER ZABUDOWY I ROBÓT WYKOŃCZENIOWYCH W BUDOWNICTWIE | czeladnik | mistrz |
| 66. MURARZ | czeladnik | mistrz |
| 67. MURARZ TYNKARZ | czeladnik | mistrz |
| 68. NATUROPATA | czeladnik | mistrz |
| 69. OBUWNIK | czeladnik | mistrz |
| 70. OBUWNIK MIAROWY | czeladnik | mistrz |
| 71. OBUWNIK ORTOPEDYCZNY | czeladnik | mistrz |
| 72. OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO PRZETW. TWORZYW SZTUCZNYCH | czeladnik | mistrz |
| 73. OPERATOR OBRABIAREK STEROWANYCH NUMERYCZNIE | czeladnik | mistrz |
| 74. OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH | czeladnik | mistrz |
| 75. OPERATOR URZĄDZEŻ PRZEMYSŁU SZKLARSKIEGO | czeladnik | mistrz |
| 76. OPTYK-MECHANIK | czeladnik | mistrz |
| 77. ORGANOMISTRZ | czeladnik | mistrz |
| 78. PARKIECIARZ | czeladnik | mistrz |
| 79. PIEKARZ | czeladnik | mistrz |
| 80. PODKUWACZ KONI | czeladnik | mistrz |
| 81. POSADZKARZ | czeladnik | mistrz |
| 82. POZŁOTNIK | czeladnik | mistrz |
| 83. PROTETYK SŁUCHU | czeladnik | mistrz |
| 84. PRZETWÓRCA RYB | czeladnik | mistrz |
| 85. RADIESTETA | czeladnik | mistrz |
| 86. RENOWATOR MEBLI ARTYSTYCZNYCH | czeladnik | mistrz |
| 87. RENOWATOR ZABYTKÓW ARCHITEKTURY | czeladnik | mistrz |
| 88. RUSZNIKARZ | czeladnik | mistrz |
| 89. RYMARZ | czeladnik | mistrz |
| 90.RZEŹBIARZ W DREWNIE | czeladnik | mistrz |
| 91. RZEŹNIK WĘDLINIARZ | czeladnik | mistrz |
| 92. STOLARZ | czeladnik | mistrz |
| 93. STOLARZ BUDOWLANY | czeladnik | mistrz |
| 94. STOLARZ MEBLOWY | czeladnik | mistrz |
| 95. SZTUKATOR | czeladnik | mistrz |
| 96. ŚLUSARZ | czeladnik | mistrz |
| 97. TAPICER | czeladnik | mistrz |
| 98. TARTACZNIK | czeladnik | mistrz |
| 99. TERMOIZOLER | czeladnik | mistrz |
| 100. TECHNIK OPTYK (OPTYK OKULAROWY) | czeladnik | mistrz |
| 101. TECHNOLOG ROBÓT WYKONCZENIOWYCH W BUDOWNICTWIE | czeladnik | mistrz |
| 102. TKACZ | czeladnik | mistrz |
| 103. WĘDLINIARZ | czeladnik | mistrz |
| 104. WITRAŻOWNIK | czeladnik | mistrz |
| 105. WIZAŻYSTKA / STYLISTKA | czeladnik | mistrz |
| 106. WULKANIZATOR | czeladnik | mistrz |
| 107. ZDOBNIK CERAMIKI | czeladnik | mistrz |
| 108. ZDUN | czeladnik | mistrz |
| 109. ZEGARMISTRZ | czeladnik | mistrz |
| 110. ZŁOTNIK-JUBILER | czeladnik | mistrz |